Jak rozpoznać rodzaje migren – przewodnik po objawach i różnicach

Migrena to jedna z najczęściej występujących chorób neurologicznych, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się napadowym bólem głowy, często połączonym z dodatkowymi objawami, takimi jak światłowstręt, nudności czy nadwrażliwość na dźwięki. Wbrew powszechnemu przekonaniu, migrena nie jest jednym rodzajem bólu głowy – istnieje wiele jej odmian, a każda z nich ma swoje specyficzne cechy. Zrozumienie różnic między nimi pozwala nie tylko na lepsze rozpoznanie, ale także skuteczniejsze leczenie i profilaktykę.

Co to jest migrena?

Migrena to złożone zaburzenie neurologiczne, które objawia się epizodycznym bólem głowy, często pulsującym, zlokalizowanym po jednej stronie. Ból może trwać od kilku godzin do nawet trzech dni. U wielu osób migrenie towarzyszą dodatkowe objawy, takie jak:

mdłości i wymioty,
nadwrażliwość na światło, zapachy i dźwięki,
problemy z koncentracją,
uczucie zmęczenia i rozdrażnienia.

Migrena często ma charakter nawracający i może występować rodzinnie, co wskazuje na jej podłoże genetyczne.

Najczęstsze rodzaje migren

Rozpoznanie rodzaju migreny jest kluczowe dla właściwego leczenia. Poniżej opisano najczęściej występujące typy tej choroby.

Migrena bez aury (migrena prosta)

To najpowszechniejszy typ migreny, stanowiący około 70–80% wszystkich przypadków. Charakteryzuje się silnym, jednostronnym bólem głowy, który narasta stopniowo i może utrzymywać się od 4 do 72 godzin. Często towarzyszą mu mdłości, wymioty i światłowstręt, ale nie występują objawy neurologiczne poprzedzające atak (tzw. aura).

Migrena z aurą (migrena klasyczna)

W tym rodzaju migreny ból głowy poprzedza aura – zespół objawów neurologicznych, które pojawiają się od 20 do 60 minut przed napadem. Najczęściej są to:

zaburzenia widzenia (mroczki, błyski, zygzaki, utrata pola widzenia),
mrowienie lub drętwienie kończyn,
zaburzenia mowy,
zawroty głowy i dezorientacja.

Po ustąpieniu aury pojawia się silny ból głowy, często zlokalizowany jednostronnie, a objawy mogą być intensywne i długotrwałe.

Migrena oczna (siatkówkowa)

Charakteryzuje się tym, że objawy dotyczą wyłącznie jednego oka. Pacjent może doświadczać chwilowej utraty wzroku, błysków lub rozmazanego widzenia. Zazwyczaj objawy te ustępują po około godzinie, a po nich pojawia się ból głowy. Jest to typ wymagający szczególnej diagnostyki, aby wykluczyć inne poważne choroby oczu.

Migrena brzuszna

Dotyczy głównie dzieci i młodzieży, choć może występować także u dorosłych. Objawia się nawracającymi bólami brzucha, nudnościami i wymiotami, bez bólu głowy. Często jest mylona z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi. W dorosłości u tych samych pacjentów często rozwija się typowa migrena głowowa.

Migrena hemiplegiczna

To rzadka, ale bardzo poważna forma migreny, w której występują objawy przypominające udar mózgu. U chorego pojawia się jednostronne osłabienie mięśni, drętwienie, a także zaburzenia mowy i świadomości. Ataki mogą być bardzo intensywne, a czasem wymagają hospitalizacji. Wyróżnia się postać rodzinną (dziedziczną) oraz sporadyczną.

Migrena przedsionkowa (migrena błędnikowa)

Ten typ charakteryzuje się silnymi zawrotami głowy, które mogą występować z bólem głowy lub bez niego. Często towarzyszy im zaburzenie równowagi, nudności i nadwrażliwość na ruch. Migrena przedsionkowa jest jedną z najczęstszych przyczyn przewlekłych zawrotów głowy u dorosłych.

Migrena przewlekła

Jeżeli bóle migrenowe występują przez co najmniej 15 dni w miesiącu przez okres dłuższy niż trzy miesiące, diagnozuje się migrenę przewlekłą. Może ona prowadzić do znacznego pogorszenia jakości życia, a leczenie wymaga kompleksowego podejścia obejmującego farmakoterapię, zmianę stylu życia i terapię behawioralną.

Jak rozpoznać swój typ migreny?

Rozpoznanie rodzaju migreny wymaga dokładnej obserwacji objawów. Warto prowadzić dziennik migrenowy, w którym zapisuje się:

częstotliwość i długość trwania napadów,
lokalizację bólu,
objawy towarzyszące,
czynniki wywołujące (np. stres, zmiana pogody, dieta, brak snu).

Na podstawie tych informacji neurolog może postawić właściwą diagnozę i dobrać odpowiednie leczenie.

Czynniki wyzwalające migrenę

Niektóre czynniki mogą prowokować ataki migreny. Należą do nich:

stres i napięcie emocjonalne,
zmiany hormonalne (szczególnie u kobiet),
spożycie niektórych pokarmów (np. czekolady, serów dojrzewających, czerwonego wina),
nieregularne posiłki, odwodnienie,
niewystarczająca ilość snu,
nagłe zmiany pogody lub ciśnienia atmosferycznego.

Unikanie znanych czynników wyzwalających może znacząco zmniejszyć częstotliwość napadów.

Diagnostyka migreny

Lekarz neurolog rozpoznaje migrenę na podstawie szczegółowego wywiadu i obserwacji objawów. W niektórych przypadkach może zlecić dodatkowe badania, takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, aby wykluczyć inne przyczyny bólu głowy. Diagnostyka różnicowa jest niezwykle ważna, ponieważ niektóre objawy migreny mogą przypominać inne schorzenia neurologiczne.

Leczenie i profilaktyka

Leczenie migreny obejmuje dwa główne kierunki: terapię doraźną, mającą na celu przerwanie napadu bólu, oraz leczenie profilaktyczne, które ma zapobiegać jego wystąpieniu. W zależności od rodzaju migreny stosuje się:

leki przeciwbólowe i przeciwzapalne,
tryptany – specyficzne leki przeciwmigrenowe,
leki przeciwwymiotne,
leki profilaktyczne (np. beta-blokery, leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne),
terapie niefarmakologiczne – relaksacja, akupunktura, biofeedback, psychoterapia.

Ważnym elementem jest także zmiana stylu życia: regularny sen, zbilansowana dieta, aktywność fizyczna oraz unikanie stresu i używek.

Podsumowanie

Migrena to choroba o wielu twarzach. Rozpoznanie jej rodzaju jest kluczem do skutecznego leczenia i poprawy jakości życia. Choć nie da się jej całkowicie wyleczyć, dzięki odpowiedniej diagnostyce, terapii i zmianom stylu życia można znacząco ograniczyć liczbę napadów i ich intensywność. Jeśli często odczuwasz bóle głowy o charakterze napadowym, warto skonsultować się z neurologiem i dowiedzieć się, z jakim typem migreny masz do czynienia.